Historiettas e contos in interlingua/Le Rossiniolo e le rosa

Le Rossiniolo e le rosa

[Conto. Texto complete] Oscar Wilde

“Illa diceva que dansarea con me si io la portava rosas rubie”, se lamentava le juvene studente; “sed in tote mi jardin non habe necun rosa rubie”.

Desde su nido in le robore le ascoltava le rossiniolo, et illo lo videva trans le folios surprendite.

“Il ha necun rosa rubie in omne mi jardin!” critava le studente, e su belle oculos se impleva de lacrimas. “Ah, de que cosas tan parve e cosa plus insignificante depende le felicitate! Io ha legite omne lo que le homines sage ha scripte, e tote le secretos del philosophia son mie, et adhuc per carer de un rosa rubie es mi vita miserabile!”

“Ecce, per fin, le ver inamorate”, diceva le rossiniolo. “Nocte trans nocte io le ha cantate, ancora sin cognoscer lo; Nocte trans nocte io le diceva lor historia al stellas, et ora io lo vide. Su capillo es obscur como le flor del hyacintho, e su labio son rubie como le rosa de su desiro; mais le passion lo ha lassate pallide como le ebore, e le dolor ha lassate su sigillo supra su fronte.”

“Le prince dona un ballo deman in le nocte”, murmurava le juvene studente, “e mi amor assistera. Si io le porta a illa un rosa rubie, illa ballara con me usque le alba. Si io le porta un rosa rubie, io la prendera in mi bracios, et illa appoiara su capite sur mi humero, e su mano stringera le mie. Sed non ha necun rosa rubie in mie jardin, tunc io me assidera sol, et illa non me remarcara. Illa non se fixara in mi, e mi corde se rumpera.”

“Ecce qui le ver inamorate”, diceva le rossiniolo. “Per que canto io, ille suffre, tote lo que es allegressa pro me es per ille es dolor. Securmente le amor es cosa meraviliose. Illo es plus preciose quam le smaragdos, e plus appreciate que le fin opalos. Perlas e granatas non pote comprar lo, perque non se incontra exponite in le mercato. Non pote ser comprate al venditor ni poner lo in un balancia pro acquirer lo a peso de auro.

“Le musicos se sedera in lor tribuna”, diceva le juvene studente, “e illes sonara lor instrumentos de chorda e mi amante dansara al sono del harpa e del violino. Illa dansara tan legiermente que lor pede non toccara le solo, e le cortesanos con lor allegre costumes van al multitude circa de illa. Sed con me illa non dansara, perque non io non ha rosas rubie que dar le”, e ille se lassava cader in le herba, e se coperiva su facie con lor manos, e plorava.

“Proque ille plora?” questionava un parvo lacerta verde, currente circum ille, con le cauda in le aere.

“Si, proque?” diceva un papilion que papilionava sequente un radio de sol.

“Si, proque?” –murmurava un margarita a lor vicin, con un voce tenue.

“Ille plora pro un rosa rubie”, diceva le rossiniolo.

“Pro un rosa rubie?” illes critava, “que fatuitate!” E le parve lacerta, que era un pauco cynic, se rideva sin moderation.

Ma le rossiniolo, que comprendeva le secreto del dolo del studiante, et illo se sedeva silentiose in le robore, e resta pensante in le mysterio del amor.

Subito illo displica su alas brun et interprende le volo, e se eleva in le aere. Illo passa per le bosco como un umbra, e como un umbra illo transversa le jardin.

In el centro del prato se levava un belle rosario, et quando illo lo videva, volava verso ille et se posava supra un branchetta.

“Dona me un rosa rubie”illa critava “et io te cantara mi canto le plus dulce.”

Sed le rosario succuteva le capite.

“Mi rosas es blanc”, respondeva, “blanc como le spuma del mar, plus blanc que le nive del montania. Va e cerca mi fratre que cresce circum le vetule horologio de sol e forsan ille vos dara lo que vos vole.”

Alora le rossiniolo volava verso le rosario que cresceva circa le vetule horologio de sol.

“Da me un rosa rubie”, illa critava, “e io te cantara mi plus dulce cantos.”

Sed le rosario succuteva le capite.

“Mi rosas es jalne” respondeva, “tan jalne como le capillos del sirena que se asside supra un throno de ambra, e plus jalne que le narcisso que floresce in le pratos ante que le falcator arriva con su falce. Sed va ubi mi fratre que cresce basse le fenestra del studente, e forsan ille te dara lo que vos vole.”

Alora le rossiniolo volava verso le rosario que cresceva basso del fenestra del studente.

“Da me un rosa rubie”, illa critava, “et io te cantara mi plus dulce canto.”

Sed le brossa succuteva le capite.

“Mi rosas es rubie”, respondeva, “tan rubie como le pedes del columba, e plus rubie quam le grande flabellos de corallo que se balancia in le cavernas oceanic. Mais le hiberno ha frigidate mi venas, e le gelo ha marcite mie buttones, e le tempesta ha frangite mi brancas, e io non habera plus rosas iste anno.”

“Un rosa rubie es omne lo que io vole”, critava le rossiniolo, “solo un rosa rubie! An il non ha alcun maniera per le qual io pote obtener lo?”

“Il ha un medio”, respondeva le rosario; “sed illo es tan terribile que io non osa dicer te lo”.

“Dice me lo”, replicava le rossiniolo, “io non habe timor.”

“Si vos vole un rosa rubie”, diceva le rosario, “tu debe facer lo con nota de musica al lumine del luna e tintar lo con sanguine de tu proprie corde. Tu debe cantar pro me con le pectore appoiate contra mi spinas. Tu debe cantar pro me durante omne le nocte et le spina debe perforar tu corde, e su sanguine vital fluera inter mi venas e devenira mie.”

“Le morte es un grande precio pro pagar un rosa rubie , replica le rossiniolo, e le vita es multo valutate pro totos. Es agradabile seder se in le bosco verde, e vider le sol in su carro de auro, e le luna in su carro de perlas. Dulce es le odor del spino, e dulce es le hyacinthos silvestre que se cela in le valle, e le ericas que flora in le collina. Tamen, le amor es melior que le vita, e que es le corde de un ave comparate al corde de un homine.

Tunc illo displica su alas brun pro le volo, e se eleva in le aere. Illo passava pro le jardin como un umbra e como un umbra transversava le bosco.

Le juvene studente jaceva allongate sur le herba, ubi le rossiniolo le habeva lassate e le lacrimas ancora non esseva sic in su belle oculos.

“Sia felice”, critava le rossiniolo, sia felice; vos habera tu rosa rubie. Io lo creara con le notas de musica al lumine del luna e lo tintara con le sanguine de mi proprie corde. Le sol cosa que io demanda de vos, es que vos sia un amante ver, jam que le amor es plus sage que le philosophia, ben que illo sia sage, plus forte que le poter, ben que illo sia potente. Rubie illuminate es su alas e su corpore color flamma. Su labios es dulce como le melle e su halito como le incenso.”

Le studente levava le oculos del herba, e ascoltava, ma ille non poteva comprender lo que le rossiniolo diceva, pois que solmente ille sapeva del cosas que esseva scripte in le libros.

Sed le robore comprendeva, et esseva triste, perque ille amava multo le parve rossiniolo que habeva construite su nido in su brancas.

“Canta me un ultime canto”, ille susurrava; Io me sentira multo sol quando vos parti.

Alora le rossiniolo cantava pro le robore, e su voce esseva como le aqua bullose in un potto de argento.

Quando illo ha finite su canto, le studente se levava, e sortiva un quaderno et un stilo de su tasca.

“Le rossiniolo ha un beltate”, se diceva a ille ipse divagante per le boschetto, “que non pote negar se, mais ille senti? Io time que no. De facto, illo es como multe artistas: pur stilo, excepte de sinceritate. Illo non se sacrificarea pro le alteres. Illo sol pensa in le musica, et toto le mundo sape que le artes es egoistic. Sin dubita non pote negar se que su voce es bellissime. Que pena que toto illo non ha nulle senso, o fin practic!" E ille retornava a su camera, e se reposava supra su parve lecto, e comenciava pensar in su amante, e, deinde un tempore ille se addormiva.

E quando le luna brillava in le celo, le rossiniolo volava verso le rosario, e collocava su pectore contra le spina. E omne le nocte illo cantava con su pectore appoiate contra le spina, e le luna frigide de crystallo le ascoltava. E omne le nocte durante multe tempore illo cantava, e le spina vadeva plus e plus profunde in su pectore, e su sanguine vital flueva de ille.

Al initio illo cantava le nascentia del amor in le corde de un puero et un puera. E supra le racemo plus alte del rosario floresceva un rosa meraviliose, petalo trans petalo, canto trans canto. Prime esseva pallide como le nebula que voga sur le rivo, pallide como le pedes del matino et argentee como le alas del aurora. Como le umbra de un rosa in un speculo de argento, como le umbra de un rosa in un stagno de aqua esseva le rosa que floresceva in le racemo plus alte del brossa.

Sed le rosario critava al rossiniolo de premer se plus contra le spina. “preme te plus parve rossiniolo” critava le brossa, “o le jorno venira ante que le rosa sia finite”.

Tunc le rossiniolo se premeva plus contra le spina, e su canto esseva plus forte, perque cantava le nascentia del passion in le anima de un homine et un puera.

E un rubor delicate appare supra le petalos del rosa, como le rubor in le facie del inamorato quando ille basia le labios de su inamorata. Sed le spina non habeva attingite adhuc le corde del rossiniolo, per illo le corde del rosa remaneva ancora blanc, perque sol le sanguine de un rossiniolo pote facer ruber le corde de un rosa.

E le rosario critava al rossiniolo que se premeva plus contra le spina “pressa te plus, parve rossiniolo,” critava le brossa, “o le jorno venira ante que le rosa sia finite.

Alora le rossiniolo se pressava plus contra le spina, e le spina attingeva su corde, et ille sentiva un feroce punctura de dolor que le penetrava. Quanto plus acerbe era su dolo, plus impetuose sortiva su canto, jam que cantava le amor que es perfectionate per le morte, le amor que non mori in le tumba.

E le rosa meraviliose erubesceva como le rosa del celo del est. Carmesin era le color de su petalos e rubie como un rubino esseva su corde.

Sed le voce del rossiniolo se debilitava , e su parve alas comenciava batter, e un nube se extendeva sur su oculos. Su canto esseva plus e plus debile e sentiva que se le suffocava in le gorga.

Tunc ille donava un ultime scintilla de musica. Le luna blanc lo ascoltava, et ille se oblidava del aurora, e remaneva in le celo. Le rosa rubie lo ascoltava, et omne ille tremulava de ecstase, e aperiva su petalos al aere frigide del matino. Le echo lo portava verso su caverna purpuree del collinas, et eveliava de lor somno le pastores addormite. Le canto flottava inter le cannas del rivo, que portava su message al mar.

“Vide, vide”, critava le rosario, “le rosa jam es finite”; mais le rossiniolo non respondeva, jaceva morte sur le alte herbas, con un spina in su corde.

E in le medie die le studente aperiva su fenestra e videva.

“Que bon fortuna!”, Ille exclamava; “ecce un rosa rubie! Io non ha vidite nunquam ha vidite un rosa simile a iste in omne mi vita. Ille es tan belle que io es secur que illo debe haber un longe nomine in latin”; e ille se inclinava et le prendeva.

Alora ille colloca su cappello e curreva al casa del professor, portante in su mano le rosa.

Le filia del professor esseva sedite in le entrata bobinante seta blau sur un bobina, e su parve can jaceva supra su pedes.

“Tu habeva dicite que tu ballarea con me si io portava un rosa rubie,” diceva le studente. “Ecce le rosa plus rubie de tote le mundo. Iste nocte vos le usara circa a tu corde, e quando nos balla insimul, ille te dicera quanto io te ama”.

Sed le puera arrugava le supercilio.

“Io time que iste rubie non combina con mi vestimento,” Illa respondeva; “de plus, le nepote de Chamberlain me ha inviate alicun ver joieles, e toto le mundo sape que le joieles costa multe plus quam le flores.”

“Ben, guai, que ingrate es vos! diceva le studente irate; et ille lanceava le rosa in le strata, ubi cadeva in le guttiera, et un carro passava supra illo.

“Ingrate! –diceva le puera. “io dice que, vos es multo grossier; e, post toto, qui es vos? Sol un studente. Per que, io non crede que vos ha obtenite fibulas de argento a su scarpas como le nepote de Chamberlain habe;” et illa se leva de su sella et entra in le casa.

"Que fatuitate es le amor,” diceva le studente durante que partiva. “ Iste non es ni le medie de utile quam le logica, ja que non pote demonstrar nihil; parla semper de cosas que non succedera e face crescer al gente cosas que non es certe. De facto, es satis impractic, e como in iste etate toto debe ser practic, io regressara al philosophia et al studios metaphysic”.

Dicite iste, le studente un vice in su camera, aperiva un grande libro pulverulente e comenciava leger.

Require revision linguistic

Pro iste articulo esseva facite un requesta pro revision linguistic. Si tu trova mal grammatica, orthographia o stilo, nos te invita a meliorar le articulo e a rescinder postea iste etiquetta.