Candide, o le optimismo/Capitulo III

Como Candide fugiva del bulgaros e lo que ille deveniva.

Nihil era tanto belle, elegante, brillante e ben ordinate como le duo armeas. Le trompettas, pipas, oboes, tambures e cannones creava un harmonia que mesmo le inferno non habeva jammais audite. Primemente le cannones faceva cader circa sex mille homines de cata latere; postea le muschetteria eliminava del melior del mundos inter novem e dece mille sceleratos que infestava su superficie. Le bayonetta era de plus le ration sufficiente del morte de alicun millenas de homines. Le total probabilemente se elevava a approximativemente un trentena de millenas de animas. Candide, que tremeva como un philosopho, se celava tanto ben como ille poteva durante iste massacro heroic.

Finalmente, durante que le duo reges faceva cantar Te Deum cata uno in su campo, ille decideva de ir in altere parte discurrer super le causas e effectos. Ille passava super un pila de personas morte o moriente e attingeva un village vicin que era reducite in cinere: illo era un village avare que le bulgaros incendiava conforme al leges del derecto public. Hic, vetule homines cribrate de colpos reguardava lor sposas jugulate que moriva tenente lor infantes a lor mamillas sanguinose; ibi, alicun pueras, eventrate post haber satiate le desiros natural de alicun heroes, rendeva lor ultime suspiro; alteres, semi ardite, supplicava que on finiva de occider las. Le terra era coperite de morsellos de cerebros juxta bracios e gambas secate.

Candide fugiva tanto rapido como possibile a un altere village: illo pertineva al bulgaros e era tractate in mesme modo per le heroes avare. Candide, semper ambulante super membros palpitante o a transverso de ruinas, finalmente succedeva a quitar le theatro del guerra con alicun parve provisiones in su bisaccio e le senioretta Cunégonde semper in su pensatas. Al arrivar in Hollanda ille era curte de provisiones; ma viste que ille habeva audite que le habitantes de ille paise era ric e christian, ille non dubitava que ille serea tractate tanto ben como in le castello del senior baron ante que ille era chassate de illo a causa del belle oculos del senioretta Cunégonde.

Ille peteva almosna a plure personas de condition que respondeva que, si ille continuava con iste mestiero, ille serea serrate in un casa de correction pro apprender le vita.

Postea, ille abbordava un homine que veniva de sermonisar un grande assemblea un hora integre super le caritate. Le orator, le reguardante de transverso, diceva:

“Que veni vos facer hic? Es vos hic pro le bon causa?”

“Il ha nulle effecto sin causa”, respondeva Candide modestemente; “toto es concatenate in modo necessari e arrangiate pro le melior. Il era necessari que io era chassate del presentia del senioretta Cunégonde, que io indurava le prova del bacchettas e que io mendica mi pan usque io pote ganiar lo; nihil de isto poteva esser differente”.

“Mi amico”, diceva le orator, “crede vos que le papa es le Antichristo?”

“Io non lo habeva jam audite”, respondeva Candide, “sed que ille sia o non, io non ha pan”.

“Tu non lo merita”, diceva le altere: “parti, scelerato; parti, miserabile, non te approxima jammais plus a me”.

Le sposa del orator, appoiante se per le fenestra e vidente un homine que dubitava que le papa era le Antichristo, versava super su testa un vaso plen de… O, celo! a qual excessos pote conducer le zelo religiose in le damas!

Un homine que non era baptisate, un bon anabaptista appellate Jacques, videva con qual cruelitate e ignominia era tractate uno de su fratres, un esser bidepe e sin plumas dotate de un anima; ille le conduceva a su casa, le nettava, le dava pan e bira, le donava duo florinos e mesmo voleva inseniar le como laborar in su fabricas de stoffas persian que es fabricate in Hollanda. Candide, quasi prosternate ante ille, exclamava:

“Maestro Pangloss me diceva que toto es pro le melior in iste mundo proque vostre extreme generositate me move infinitemente plus que le inhumanitate de ille senior in mantello nigre e del seniora su sposa.

Le die sequente, al promenar se, ille incontrava un mendicante coperite de pustulas, su oculos morte, le puncta de su naso corrodite, su bucca distorte, su dentes nigre, que parlava per su gorga, tormentate per un tusse violente e exspuente un dente a cata effortio.

← Capitulo precedente
→ Capitulo sequente

---